Μια βαθιά υπόκλιση στον κο Θανάση Βέγγο

Στα απογεύματα, της παιδικής μου ηλικίας το τελετουργικό ήταν πολύ πολύ συγκεκριμένο. Θα έβγαινε η μάνα μου να με μαζέψει από τους δρόμους, όπου με ματωμένα γόνατα θα έπεφτα από ποδήλατα και ταράτσες, για να μαζευτώ επιτέλους διότι το πρόγραμμα είχε μπάνιο και ελληνική ταινία! Κάθε Σάββατο βράδυ ασπρόμαυρες ελληνικές ταινίες στην ΕΡΤ ή στην ΥΕΝΕΔ δε θυμάμαι, στις 9.00. Για μένα αυτές οι ταινίες ήταν η πραγματικότητά μου. Δεν σημαίνουν φαντάζομαι το ίδιο για τα σημερινά παιδιά οι ταινίες ότι για εμάς τότε. Οι άνθρωποι των ταινιών αυτών ήταν κατά κάποιο τρόπο μέλη της οικογένειας. Έμπαιναν κάθε εβδομάδα στο σπίτι μας από το μοναδικό διαθέσιμο παράθυρο προς τον έξω κόσμο, την τηλεόραση.

Για μένα ο Βέγγος ήταν κάτι σα θείος. Θυμάμαι ένα βράδυ Σαββάτου με πυρετό σαράντα λόγω ανεμοβλογιάς, να χουχουλιάζω στα σκεπάσματα και να παρακολουθώ το Δόκτωρ Ζι-Βέγγος. Ένιωθα μια απόλυτη τρυφερότητα και μια άπειρη ασφάλεια που ο «θείος Θανάσης» ήταν στο σπίτι, τότε που ασθενής, τον είχα ανάγκη. Συναισθήματα που δεν χρειαζόταν, μα που ακόμη κι αν χρειαζόταν, δε θα μπορούσα να κατανοήσω στο παιδικό μου κεφαλάκι. Και οπωσδήποτε δε θα μπορούσα να εκτιμήσω.

Και δε θα μπορούσα να τα εκτιμήσω παρά, πολλά χρόνια αργότερα. Γιατί οι σχέσεις μου με το «θείο Θανάση» υπήρξαν ταραχώδεις. Στην εφηβεία μου την εποχή της αμφισβήτησης, τον υποτίμησα πολύ. Ο ίδιος μου φαινόταν γελοίος και οι ταινίες του κατώτερες από αυτές των ιερών τεράτων που τότε αποθέωνα. Εκείνος όμως δε με ξέχασε. Ήρθε και με ξαναβρήκε. Στις ταινίες του Βούλγαρη και του Αγγελόπουλου αλλά και στις σπάνιες συνεντεύξεις του, που όποτε όμως έπεφταν στα χέρια μου, έπιανα τον εαυτό μου να διαβάζει με μανία.

Δεν ξέρω να πω σαν ειδικός αν ο Βέγγος είναι καλός ηθοποιός. Σα μονάδα ξέρω - είναι. Δεν ξέρω να πω σαν ειδικός αν θα έκανε ο Βέγγος τεράστια καριέρα αν γεννιόταν στο εξωτερικό. Σα μονάδα ξέρω – θα έκανε. Εκείνο που με βεβαιότητα ξέρω είναι ότι ποιεί ήθος. Με τη σεμνότητά του, με το χαμηλό του προφίλ, με την αγάπη που κρύβουν τα μάτια του, με τη μετριοπάθειά του, με την καλοσύνη του, με την αγάπη του για την τέχνη, με τη λατρεία του προς τον κόσμο. Σαν ειδικός δεν ξέρω να πω αν αυτές οι αρετές είναι αναγκαίες για έναν ηθοποιό. Σαν άνθρωπος ξέρω – είναι. Και προσωπικά τις σέβομαι και τις εκτιμώ όσο τίποτα.

Ο Βέγγος μπορεί να με κάνει να χαμογελάω ακόμη κι όταν δεν είναι ηθοποιός. Θα αναφέρω δύο ιστορίες. Κάποτε σε μια εμφάνισή του ο Φοίβος Δεληβοριάς είπε μια ιστορία που συνέβη ανάμεσα σε εκείνον και το Θανάση Βέγγο, όταν του είχε ζητήσει να συμμετάσχει σε ένα δίσκο του (Η ζωή μόνο έτσι είν’ ωραία – Φ. Δεληβοριάς). Αφού λοιπόν του το ζήτησε δειλά, εκείνος δέχτηκε αμέσως. Στο στούντιο την ημέρα της ηχογράφησης κι ενώ ο Δεληβοριάς προσπαθούσε να μας εξηγήσει πόσο πολύ ήταν χαρούμενος που θα συναντούσε τον ήρωα των παιδικών του χρόνων από κοντά αλλά και πόσο αγχωμένος ήταν που θα έπρεπε να του δώσει κάποιες οδηγίες για το τραγούδι, μπαίνει μέσα ο σίφουνας Βέγγος κι αφού ακούει με προσοχή αυτά που είχε να του πει, λίγο πριν μπουν στο στούντιο λέει ο Βέγγος: «όλα καλά βρε παιδιά αλλά πολύ σκόνη έχετε εδώ μέσα, δε φέρνετε να καθαρίσουμε λιγάκι!» Φέρνουν λοιπόν σκούπες και ξεσκονόπανα να καθαρίσουν, τα παίρνει ο Βέγγος καθαρίζει μόνος του και μπαίνει στο στούντιο. Χαμογέλασα.

Χθες μου έλεγε μια φίλη πως συνάντησε κάποιος γνωστός της το Βέγγο σε ένα νεκροταφείο πρόσφατα, και κάπως ήρθε η κουβέντα και τον ρώτησε: «Μπορώ να κάνω κάτι για σας κε Βέγγο;» Κι εκείνος του απάντησε: «Να με αγαπάτε». Χαμογέλασα πάλι, για άλλους λόγους.

Τις προάλλες, κάπου πέτυχα την απονομή του βραβείου του στα «Πρόσωπα 2008» που διοργάνωσε η εφημερίδα Έθνος. Χειροκρότησε το κοινό που όρθιο τον αποθέωνε και είπε απλά: «Χίλια ευχαριστώ». Ούτε μπούρδες, ούτε φαμφάρες. Νομίζω είναι ο πρώτος άνθρωπος που βλέπω να χειροκροτεί το κοινό του. Δείτε το βιντεάκι που ακολουθεί.

Όσα χρόνια κι αν περάσουν ο Θανάσης Βέγγος θα αποτελεί φωτεινό φάρο για όλα αυτά που με δίδαξε. Για τον τρόπο που με συγκινεί. Θα του είμαι απολύτως ευγνώμων για το ότι υπάρχει. Ο Βέγγος απολαμβάνει αγάπης τεράστιας, είτε το ξέρει είτε όχι. Κι η μέση ελληνική οικογένεια του χρωστάει πολλά, είτε το ξέρει είτε όχι. Να είναι πάντα καλά.

Υ.Γ: Όσο κι αν ψάξετε στο νετ, καλλιτεχνικές φωτογραφίες του Θ. Βέγγου δε θα βρείτε. Εξαιρετικά λίγες είναι αυτές που υπάρχουν και κυκλοφορούν και πολύ λίγα στοπ-καρέ από ταινίες του. Μήπως δεν είναι κι αυτό ενδεικτικό;